ПРАТУЛИН (pol. Pratulin) – do 1918 r. wieś ukraińska w powicie Biała Podlaska. W 1827 r. liczyła 43 domów z 306 mieszkańcami narodowości ruskiej (ukraińskiej). W latach 80, XIX w. zamieszkiwało ją 170 mieszkańców w 13 domach. W 1861 r. parafia pratulińska liczyła 1850 grekokatolików [SGKP 9, 20-21].

HISTORIA
Pratulin to przejmujący przykład kolonialnego zarządzania bezwzględnie zawłaszczonym niepolskim dziedzictwem kulturowym w sferze narodowej i wyznaniowej. Autorem nowego scenariusza historycznego dla lokalnego dziedzictwa od 1918 r. jest polski kościół rzymskokatolicki, który nie wypracował innych sposobów współżycia z narodowymi i wyznaniowymi Innymi, jak przemoc kulturowa.

Pierwotna nazwa być może Hornów, wzmiankowany w 1478 r. Parafia greckokatolicka założona najpóźniej w latach 70. XVII w.
W 1888 r. SGKP potraktował miejscową cerkiew greckokatolicką jako „kościół parafialny” [20].

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wykonane na początku maja 2011 r.

CERKIEW
Zdjęcia przedstawiają cerkiew pratulińską w 2011 r. w trakcie odtwarzania na podstawie cerkwi w Koroszczynie. Przedsięwzięcie realizowała miejscowa parafia rzymskokatolicka, która nie zwracając uwagi na niepolską i nierzymskokatolicką historie Pratulina i jego mieszkańców, uważa się za spadkobierczynię tradycji tzw. męczenników podlaskich, będących Rusinami (Ukraińcami) obrządku greckokatolickiego. Odtwarzana cerkiew stoi na miejscu dawnej, mniejszej, której fundamenty są widoczne na zdjęciach.
W 1686 r. rzymskokatolicki szlachcic Tomasz z Nasiłowa Ostrowski wzniósł nową cerkiew drewnianą na miejscu dawnej. Wspominana w aktach wizytacji z 1738, 1751 i 1757 r. [SGKP 9, 20], dalsze losy nieznane. Z fundacji rządu rosyjskiego w 1847 r. na miejscu dawnej zbudowana została następna cerkiew Świętej Trójcy, wyświęcona w 1852 r. Dnia 21 stycznia 1874 r. obok niej zginęło 13 Rusinów (Ukraińców) grekokatolików, którzy nie chcieli zmienić swego wyznania na prawosławne (w ideologii polskiego rzymskiego katolicyzmu błędnie uznani zostali za Polaków broniących się przed rusyfikacją). W 1876 r. dawna linia kijowskiego chrześcijaństwa została w Pratulinie przerwana – cerkiew włączono do miejscowej parafii z linii prawosławia rosyjskiego. Rozebrana w 1886 r.

MOGIŁA I POMNIK RUSKICH (UKRAIŃSKICH) OFIAR PAŃSTWA ROSYJSKIEGO

CMENTARZ
Historia cmentarza jest niejasna. Po cmentarzu przycerkiewnym przy dawnej cerkwi pratulińskiej nie pozostał żaden ślad. Obecny kościół funkcjonował jako cerkiew w latach 1876-1918, lecz nie zachowały się na nim jakiekolwiek nagrobki prawosławne (prawdopodobnie zostały zniszczone po 1918 r. po włączeniu Pratulina w skład II Rzeczypospolitej). Dowodem ruskiego (ukraińskiego) pochodzenia pochowanych na cmentarzu osób są nazwiska zakończone na -uk.

KOŚCIÓŁ

OTOCZKA IDEOLOGICZNA

INNE OBIEKTY
Galeria przedstawia obiekty pośrednio związane z historią miejscowych Rusinów (Ukraińców): 1. dzwonnicę przy kościele rzymskokatolickim, będącym w latach 1876-1918 rosyjską cerkwią prawosławną), 2. pomnik żołnierzy Armii Czerwonej na cmentarzu przykościelnym.