КЛЕНОВИЦЯ ВЕЛИКА(pol. Klonowica Duża) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie Biała Podlaska. W 1872 r. miejscowa parafia greckokatolicka liczyła 1421 wiernych narodowości ruskiej (ukraińskiej) [Saładiak, 391]. W 1943 r. wieś zamieszkiwało 146 Ukraińców, 576 Polaków [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 97].

HISTORIA
W czasie deportacji ludności ukraińskiej w ramach akcji „Wisła” w 1947 r. Klonowica została wybrana przez władze polskie jako jeden z punktów zbornych, dokąd dowożono transportem konnym grupy Ukraińców w sąsiednich wsi [Tłomacki, 182]. Z Klonowicy Dużej Ukraińcy wyganiani byli dwukrotnie: 3 lipca Wojsko Polskie wygnało 24 rodziny (85 osób), a 20 lipca 1947 r. 7 rodzin (45 osób)[Tłomacki, 274]. Osiedleni zostali na terenie powiatu Braniewo w woj. olsztyńskim. Po deportacji 130 obywateli narodowości ukraińskiej pozostało we wsi 545 Polaków (w większości były to osoby niepolskiego pochodzenia, przed 1875 i 1905 r. Rusini wyznania greckokatolickiego, zaliczeni przez kościół rzymskokatolicki do społeczności łacińskiej i spolonizowani). Spis proboszczów zaczyna się dopiero w 1921 r., jakkolwiek już w 1859 r. miejscowa świątynia, jak utrzymuje autor, miała być kościołem.

KOMENTARZE
W korytarzu przed nawą główną cerkwi będącej funkcjonalnie kościołem rzymskokatolickim wiszą dwie ramki z wykładem historii „kościoła” w Klonowicy Dużej. Reprezentują one polską opcję narodową lokalnego kościoła rzymskokatolickiego. Autor omawiając historię budowy świątyni w latach 1854-1861 będącej cerkwią greckokatolicką, nieprawidłowo nazwał ją kościołem, co nie jest zgodne z ówczesnymi stosunkami wyznaniowymi i narodowościowymi w Klonowicy. Ani razu nie użyto w tekście słowa „Rusin”, „Ukrainiec”, „grekokatolik” itp. W ten sposób miejscowa parafia rzymskokatolicka ukryła przed mieszkańcami Klonowicy historię ich wsi, cerkwi, a także ich samych.

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wszystkie fotografie wykonano w kwietniu 2011 r.

CERKIEW

CMENTARZ
Na cmentarzu klonowickim obecnie nie ma najmniejszych śladów wschodnich. Najprawdopodobniej wszystkie zostały zniszczone przez człowieka.

DZWONNICA
Dzwonnica fundacji dziedzica Rosenveita zbudowana została w 1886 r. za parocha Antonija Kałynewicza przez majstra o nazwisku Janczuk. o czym informuje napis na jednej z kłód wewnątrz dzwonnicy [Słobodian, 213].