ВУЙКОВИЧІ (pol. Ujkowice>) – do 1947 r. wieś ukraińsko-polska w powiecie przemyskim. W 1939 r. mieszkało we wsi 1470 osób: 880 Polaków, 550 Ukraińców i 40 Żydów [Kubijowycz, 57].

HISTORIA

W 1945 r., dnia 3 marca, na plebanii zamordowany został przez oddział Batalionów Chłopskich greckokatolicki paroch wsi, ks. Iwan Sorokewicz (1863-1945), jego żona Konstantyna, a we wsi 12 innych Ukraińców.

Dokumenty mordu na mieszkańcach narodowości ukraińskiej

1945 marzec 22, Przemyśl – Fragment sprawozdania sytuacyjnego starosty przemyskiego dla Wydziału Społeczno-Politycznego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie za okres 5 III 1945 r. – 20 III 1945 r. dotyczący mordu w Ujkowicach

[…] Dnia 4.3. br. około godz. 20. niewyśledzeni dotychczas sprawcy dokonali napadu rabunkowego na greckokatolickie probostwo w Ujkowicach, gmina Orzechowce, i po dokonaniu rabunku zamordowali:
1/ ks. Sorokiewicza Jana,
2/ Sorokiewicz Kostkę,
3/ Zazulę Marię,
4/ Lewicką Paulinę,
5/Witoszyńską Katarzynę,
6/ Witoszyńskiego Michała,
7/ Chanas Andrzeja,
8/ Chanas Anne – wszyscy narodowości ukraińskiej oraz
9/ Ryznara Józefa, narodowości polskiej. […]
Oryginał, maszynopis. APRz, UW Rz 373, k. 289.

1950 październik 20, Przemyśl – Fragment protokołu przesłuchania Antoniego Koby przez kaprala Józefa Czubę z PUBP Przemyśl
[…] Pytanie: Kto tkwił w organizacji BCh po wyzwoleniu oraz kto był komendantem BCh gminy Orzechowce?
Odpowiedź:
1. Dźwierzyński Jan – komendant gminny BCH. […] 11. Lichtarski Franciszek – członek, słyszałem od Sanockiego, że wymieniony zabił w Ujkowicach popa ukraińskiego. […]
Odpis, maszynopis. IPN-Rz-050/124, t. 1, k. 51.

1950 październik 20, Przemyśl – Fragment protokołu przesłuchania Antoniego Koby przez kaprala Józefa Czubę z PUBP Przemyśl
[…] Pytanie: Proszę opisać wszystkie dokonywane przez organizację BCh rabunki i morderstwa i gdzie były dokonywane?
Odpowiedź: Dwa tygodnie temu, po aresztowaniu Dźwierzyńskiego, słyszałem od obywatela Sanockiego, że […] na czele z Kisielem rabowali i dużo pomordowali obywateli narodowości ukraińskiej w 1945 r. albo w 1946 r. […] w Ujkowicach obrabowali i zabili popa ukraińskiego. […]
Odpis, maszynopis. IPN-Rz-050/124, t. 1, k. 51.

1950 listopad 29, Przemyśl – Fragment protokołu przesłuchania Franciszka Anioła przez kaprala Stanisława Jędrysa, śledczego WUBP Rzeszów
Pytanie: wyjaśnijcie szczegółowo waszą działalność w organizacji BCh w okresie okupacji i po wyzwoleniu. […]
Odpowiedź: […] Następna akcja, która odbyła się na wieś Ujkowice porą zimowa 1945 r., zorganizowana była przez Machowskiego Józefa […]. Prócz tego brali udział nieznani uciekinierzy ze wschodu. W drodze na napad do wsi Ujkowice spotkaliśmy się z kilkoma osobnikami tejże wioski, którzy to towarzyszyli nam przez cały czas tej akcji, wskazując nam, gdzie zamieszkują Ukraińcy. Pierwszym domem ukraińskim, do którego weszliśmy przemocą, wywalając drzwi, było to u księdza ukraińskiego, gdzie to został on zastrzelony i jego żona […]. Ponadto udaliśmy się jeszcze w kilka domów ukraińskich, strzelając domowników, zabieraliśmy bieliznę i pościel, i dwa lub trzy konie […].
Odpis, maszynopis. IPN-Rz-050/124, t. 1, k.61-62.

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

CERKIEW
Świątynia murowana pod wezwaniem Przemienienia Pana Naszego Jezusa Chrystusa zbudowana została w 1846 r.; pokryta blachą w 1902 r. Po deportacjach ludności ukraińskiej w latach 1945-1947 nieużytkowana. Porównanie stanu cerkwi prezentowanych trzech galerii zdjęć pokazuje, że destrukcja świątyni po zawaleniu się dachu postępuje szybko i nieodwracalnie.

CMENTARZ
Stan cmentarza w okresie 2005-2010 uległ znacznym zmianom, m.in. zniknęły ukraińskojęzyczne tablice informujące o osobie pochowanej, żelazne ogrodzenia widoczne na zdjęciach pierwszej galerii.