ЖУХІВ (pol. Rzuchów) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie łańcuckim. W 1939 r. liczyła 640 mieszkańców: 540 Ukraińców, 10 Polaków, 50 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 20 Żydów [Kubijowycz, 41].
DOKUMENTY
Fragment sprawozdania „Wistky z terenu” z Okręgu II Kraju Zakerzońskiego za 1 maja – 5 czerwca 1945 r.
[…] [] maja [1945 r.] byli milicjanci ze wsi Cieplice zamordowali […] Dubasa Petra ze wsi Rzuchów, lat 20 […]
Źródło: Informacija pro antyukrajinśki akciji na Hrubesziwszczyni w trawni-kwitni 1945 r., w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 872. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.
maj (?) 1946 r., [m.p.] – Fragment sprawozdania referenta politycznego rejonu II Okręgu II Kraju Zakerzońskiego Michała Borysa „Żana” o mordach na Ukraińcach we wsi Rzuchów
[…] 10 kwietnia 1945 r. polska banda zamordowała następujące osoby:
- Wowczko Wasyl – lat życia 65;
- Wowczko Mykołaj – 30;
- Wowczko Mychajło – 22;
- Hohil Mychajło – 60;
- Homel Anna – 18;
- Homel Hawryło – 53;
- Homel Iwan – 33;
- Homel Pawło – 39;
- Łemian Anna – 30;
- Kohut Anna – 30;
- Kohut Iwan – 1;
- Kril Anna – 7;
- Kwil Iwan – 40;
- Kril Marija – 30;
- Kril Mychajło – 12;
- Kril Mychajło – 47;
- Kril Pyłyp – 22;
- Krywak Wasyl – 40;
- Krywak Jewa – 35;
- Krywak Marija – 7;
- Krywak Mychajło – 5;
- Krywak Teodor – 20;
- Kurko Mykołaj – 12;
- Kurko Stepan – 45;
- Kurko Toma – 45;
- Kuszłak Andrij – 60;
- Mikus Anastazja – 35;
- Mikus Ołeksa – 35;
- Mareczko Iwan – 7;
- Mareczko Marija – 12;
- Mareczko Mychajło – 4;
- Mikus Mykoła – 22;
- Mikus Paraskewija – 50;
- Kraciń Mychajło – 20;
- Kraciń Dmytro – 65;
- Żymarczyk Anastazija – 35;
- Ruk Jurij – 21;
- Ruk Marija – 21;
- Staćko Paraskewija – 20;
- Styczyna Ksenia – 50;
- Toria Anna – 20;
- Toria Wasyl – 50;
- Toria Ilko – 42;
- Toria Kateryna – 60;
- Trus Iwan – 30;
- Chramejko Petro – 22;
- Czajka Anna – 35;
- Czajka Marija – 2;
- Szehda Wasyl – 20;
- Szehda Iwan – 60;
- Szehda Kateryna – 20;
- Szehda Kateryna – 20;
- Szehda Katerryna – 30;
- Szehda Kindrat – 35;
- Szehda Mychajło – 14;
- Szehda Fruzia – 60;
- Szehda Jurij – 25;
- Szehda Jurij – 45.
15 kwietnia polska banda zamordowała następujących ludzi:
- Chropejko [Chramejko?] Iwan –15;
- Dubas Petro – 20;
- Sołtys Mychajło – 20;
- Kełer Pawło – około 50;
- Kełer Kateryna – 20;
- Kełer Anastazija – 50;
- Praciń Dmytro – 30.
[…] Razem: 58 zamordowanych przez polskie bandy, w tym 29 mężczyzn, 20 kobiet, 2 dzieci do lat 5, 6 do lat 15.
Źródło: Informacija pro ukrajinśki seła ta ich meszkanciw, szczo postradały w rezultati polśkych napadiw na terenach Jarosławszczyny ta Lubacziwszczyny protiahom 1945 r., w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 954–955. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.
Fragment protokołu przesłuchania Jana Totha o mordzie na Ukraińcu Bliszczu w Rzuchowie dokonanym przez oddział NZW pod jego dowództwem
W tym tygodniu byliśmy w Rzuchowie powiat Łańcut. Złapaliśmy przechodzącego drogą Bliszera [powinno być: Bliszcza], imiona nie znam, pochodził on z Piskorowic. Ja go wylegitymowałem i dałem rozkaz „Borucie”, ażeby go zastrzelił. Trupa pozostawiliśmy na drodze […].
AIPN Rz 03/4, t. 1, 26 VII 1947 r., k. 87.
HISTORIA
Po mordach zbiorowych w 1945 r. i deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w 1945 r. Wojsko Polskie w 1947 r. deportacji o kryptonimie „Wisła” nie przeprowadziło lub brak jest obecnie dokumentów na jej temat.
KOMENTARZE
DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wyniki monitoringu z 2 marca 2019 r.
CERKIEW
Społeczność ukraińska Rzuchowa podjęła się trudu budowania własnej cerkwi w okresie II wojny światowej. Świątynia, ulokowana w centrum wsi, po prawej stronie drogi z Piskorowic, została zbudowana do okien. Resztę dzieła przerwał powojenny terror band NZW na czele z bandą pod dowództwem Józefa Zadzierskiego „Wołyniaka” oraz wygnanie ukraińskich mieszkańców przez rząd RP do Ukraińskiej SRR. Niedobudowaną cerkiew została przez władze gminne rozebrana.
CMENTARZ
Fotografie Andrzeja Bożyka.
BIBLIOGRAFIA