РУШЕЛЬЧИЧІ (pol. Ruszelczyce) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie przemyskim. W 1939 r. liczyła 890 mieszkańców: 520 Ukraińców, 350 Polaków, 20 Żydów [Kubijowycz, 57].

DOKUMENTY
1945 marzec 16, Krzywcza – Meldunek komendanta posterunku MO w Krzywczy Leona Gałuszki dla Starostwa Powiatowego w Przemyślu o zabójstwie 13 osób narodowości ukraińskiej we wsi Ruszelczyce

Melduję, że w dniu 15 III 1945 r. około godz. 23. nieznana banda w sile 100 ludzi uzbrojona w różnego rodzaju broń palną, jak automaty, karabiny, rewolwery i granaty ręczne, wpadła do gromady Ruszelczyce, gmina Krzywcza, sterroryzowała ludność strzałami i przystąpiła do plądrowania mieszkań, a następnie wykonywali egzekucję śmierci, a to:
1/ Doszyń Józef, lat 32,
2/ Klimko Stefan, lat 48,
3/ Polnik Maria, lat 41,
4/ Polnik Stefania, lat 15,
5/ Tymczyk Maria, lat 32,
6/ Tymczyk Helena, lat 6,
7/ Klimko Olga, lat 13,
8/ Klimko Lubka, lat 1,
9/ Sroka Jan, lat 56,
10/ Sroka Julia, lat 16,
11/ Tymczyk Olga, lat 10,
12/ Matwij Józefa, lat 48,
13/ Klimko Anastazja, lat 41, wszyscy narodowości ukraińskiej.
Poza tym zranili 3 osoby ciężko narodowości ukraińskiej, a to: Klimko Krystyna lat 40 i Klimko Mirosławę lat 18 i jedną osobę lekko zranili w nogę narodowości polskiej, Staruch Józefa lat 40. Poza tym zabrali z tejże gromady 8 koni, zboże, garderobę męską i damską różnym gospodarzom i odjechali furmankami w kierunku Dubiecka. […]
Nikt z danej gromady nie może zapodać, skąd ta banda pochodzi i nikogo nie rozpoznano. […]
Oryginał, maszynopis. APP, SPP, sygn. 49, k. 201.

Komentarz: być może na tym właśnie dokumencie opierał się autor spisu zamordowanych w Ruszelczycach umieszczonego na stronie www.krzywcza.eu [dostęp: 10.02.2018 r.]. Nie podał on źródła tych danych, jakkolwiek są one identyczne, jak te w dokumencie.

Fragment sprawozdania „Wisti z terenu” z 18 kwietnia 1945 r.
[…] marca 1945 r. Polska banda (brygada lotna) zabiła w Ruszelczycach 9 osób, a 4 raniła (z nich 3 już zmarło). […]
Źródło: Wytiah iz „Wistej z terenu” pro antyukrajinśki akciji polakiw na Hrubesziwszczyni w berezni1945 r. w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 863. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

HISTORIA
W komentarzach do swej galicyjskiej statystyki narodowościowej odnośnie Ruszelszczyc na 1939 r. Wołodymyr Kubijowycz zaznaczał zwiększającą się ilość Polaków i przejście Ukraińców pod wpływem miejscowego dworu szlacheckiego na rzymski katolicyzm, ponieważ w 1880 r. na 662 mieszkańców greckimi katolikami było 430 osób, rzymskimi 162, a wyznawcami wiary Mojżeszowej – 70 osób [Kubijowycz, 121].

KOMENTARZE

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

CERKIEW
Zdjęcia historyczne świątyni pod wezwaniem Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, z 1845 r. [Saładiak 1993, 231]. Rozebrana przez władze PRL na pocz. lat 60. [Kryciński 2007, 323].

Galeria składa się z trzech części:
1. dwie fotografie przedwojenne: cerkiew oraz ikonostas [źródło: http://www.krzywcza.eu/ruszelczyce/cerkiew-w-ruszelczycach.html, dostęp 14.02.2018];

2. cztery zdjęcia cerkwi [źródło: Dział Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamek w Łańcucie];

3. dwie fotografie kolorowe ikon lub całęgo ikonostasu z cerkwi ruszelczyckiej, które (-y?) po 1992 r. zostały przeniesiony z depozytu w muzeum w Łańcucie do cerkwi w Olchowcu koło Dukli.

CMENTARZ

no images were found

Mapy kadastralne

BIBLIOGRAFIA