Maćkowice | APOKRYF RUSKI

МАЦЬКОВИЧІ (pol. Maćkowice) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie przemyskim. W 1939 r. liczyła 1980 mieszkańców: 1620 Ukraińców, 220 Polaków (w tym 150 nowo przybyłych kolonistów), 120 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 20 Żydów [Kubijowycz, 56].

DOKUMENTY

Fragment informacji przedstawicieli wsi dla starosty powiatowego w Przemyślu o mordzie na 28 Ukraińcach w Maćkowicach dokonanym przez oddział Batalionów Chłopskich

Jawi się delegacja z gromady Maćkowice gmina Orzechowce w osobach 1. Żala Józef, 2. Wajda Bronisław, sołtys gromady Maćkowice, 3. Drzystek Wojciech w sprawie stosunków bezpieczeństwa: dnia 1 IV br. зrzyszła do gromady Maćkowice polska partyzantka i zastrzeliła około 28 osób narodowości ukraińskiej, osoby te do dziś dnia leżą niepochowane. W krytycznym dniu polska partyzantka obok gospodarstwa Karczmarza Michała spotkała 6 Ukraińców i tam ich rozstrzelała.

Ubywstwo w seli Maćkowyczach, opr. B. Huk, „NS” 2006, nr 16, s. 9.

1950 listopad 29, Przemyśl – Fragment protokołu przesłuchania podejrzanego Jana Dźwierzyńskiego przez Stanisława Jędrysa, oficera śledczego WUBP w Rzeszowie
[…] Pytanie: Wyjaśnijcie działalność organizacji BCh po wyzwoleniu Polski. […]
Odpowiedź: […] Prócz tego została przeprowadzona jeszcze akcja w Maćkowicach, w której zginęło ok. 80 osób, przez grupę AK pod dowództwem „Brodacza”. Wówczas to dowódca tej akcji zawiadomił Powiatową Komendą MO [w Przemyślu – B.H.], że w Maćkowicach przeprowadza akcję, żeby mu nie przeszkadzać do godziny 13., natomiast z posterunku MO, którego ja byłem komendantem, zawiadomił dyżurny Pow. Kom. MO,, na co odpowiedział komendant Biela, że on o tym wie, że o godz. 4-tej rozmawiał z dowódcą grupy, która przeprowadzała akcje, telefonicznie i że przyjeżdża do Orzechowiec ok. godz. Dwunastej, tak jak zapowiedział Kom. Pow. Biela przyjechali w południe i ok. 70 osób i szef UB Sawka zabrali ode mnie cały posterunek i przejechaliśmy gromadę Maćkowice, lecz banda już odeszła, gdy dojechaliśmy do gromady Kunkowce, tam dostałem rozkaz wrócić ze swoimi ludźmi na posterunek, a oni odjechali do Przemyśla.
Odpis, maszynopis. IPN-Rz-050/124, t. 1, k. 68.

WSPOMNIENIA

Fragment relacji Zenowija Kałacza o mordach na Ukraińcach w Maćkowicach

Jeszcze 1944 roku zaczęły się napady Polaków na naszą wieś. Pierwszą ich ofiarą został Mychajło Pyś. Któregoś wieczoru zabiegła do niego córka brata Stefana i krzyknęła: „Stryjku, rabują nas!”. Mychajło złapał latarkę i wybiegł, lecz na przełazie upadł, zabity strzałem z bliska. Przed Bożym Narodzeniem zginął Iwan Bardachiwski poszedł do lasu po drzewo gdzie został zakuty bagnetami. […]

Źródło: s. Maćkowyczi, w: Deportaciji…, t. 3: Spohady, Lwiw 2002, s. 90.

Spis ukraińskich ofiar ataku grupy BCh na Maćkowice sporządzony przez Mychajła Huta

Podaję spis ofiar wsi Maćkowice zabitych 15 kwietnia 1945 r. przez nieznany polski oddział partyzancki. Jak podaje uczestnik walk wyzwoleńczych na tym terenie, I. Krywucki, łącznie tego dnia w Maćkowicach śmierć poniosło 59 osób. Dawny mieszkaniec wsi Mychajło Hut (obecnie mieszka w Sokolnikach pod Lwowem) przekazał zapamiętane przez siebie dane niektórych ofiar: Mychajło Pys ur. w 1900 r.; Pawło Hawryszko ur. w 1892 r.; Andrij Kałyta, ur. w 1901 r.; Iwan Hracewycz ur. w 1911 r.; Stepan Dyrkacz ur. w 1925 r.; Wasyl Łoza ur. w 1906 r.; Petro Woniak ur. w 1921 r.; Andrij Kuczerepa ur. w 1919 r.; Hanna Kuczerepa ur. w 1937 r.; Kateryna Chodor ur. w 1900 r.; Stepan Chodor, syn Kateryny, ur. w 1926 r.; Semen Bohira ur. w 1901 r.; Hanna Bohira ur. w 1926 r.; Marija Bohira ur. w 1922 r.; 2-miesięczne dziecko; Kateryna Kuczerepa ur. w 1907 r.

Źródło: B. Huk, Cerkowni rujiny dla turystiw, „NS” 2003, nr 8, s. 9.

HISTORIA

FOTOGRAFIE DAWNE
Fotografie cmentarza i plebanii wykonano w 1998 r.

CERKIEW
Fotografie wykonano po zerwaniu przez wiatr pozostałości dachu wiosną 2006 r. (?)