LEŻACHÓW (ukr. Лeжахів) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie jarosławskim. Wg W. Kubijowicza w 1933 r. jej ludność stanowiło 1010 osób, w tym 720 Ukraińców, 210 Polaków i 20 Żydów.
HISTORIA
Leżachów
Fragment rozmowy z Jewhenem Dykim, ur. w 1925 r. w Leżachowie.
[…]
Wrócę do przysiółka Gajdy. Czy ktoś z jego mieszkańców został zabity?
Tak, oboje nazywali się Skibiak, ale nie w czasie boju, podczas tego napadu, a wtedy, gdy redlili kartofle. Niedaleko od tej leśniczówki.
Jak do tego doszło?
Wyszli z lasu. Zabrali ich i konia. Prawdopodobnie zostali zmaltretowani, ciągano ich koniem do drodze. To było jesienią, chyba w 1946 r.
[…]
Czy ktoś z tego przysiółka [Kuszczaki – B.H.] został zabity?
Tak. Trzech chłopców trzymało wartę we wsi. I poszli zagrzać się do Szwarca. Wtedy nadeszli jacyś i tego Szwarca zabili, żonatego. Nie wiadomo, kto to zrobił. […]
Wojsko strzelało nawet do krzaków, jak tylko się coś ruszało. Zabili kobietę, po pierwszym mężu pisała się chyba Kril, po drugim Mordechaj. Jego ciężko zranili serią w brzuch, dostał zapalenia i zmarł.
[…]
W UPA ktoś służył?
Chyba nie, w ruskiej armii był Paluch. Wracał z armii i w Szówsku na moście został zabity. On i trzech ruskich.
A Cidyły?
Zostały spalone, chociaż nie całe. To Chodanie zostały spalone doszczętnie. […] Polacy zabili Radawca, naszego sołtysa. Chyba już za Polski. Zakłuli go bagnetami pod łóżkiem w domu. Mieszkał na Ścieżkach. Nie wiadomo, kto to zrobił.
Czy na Ścieżkach zginął ktoś jeszcze?
Tam zabili 30 osób. […]
Źródło: Leżachów Czerce. Rozmowa z Jewhenem Dykim ur. w 1925 r. w Leżachowie, w: B. Huk, Młodzi Ukraińcy Michała Borysa „Żana”. Terenowe Oddziały Samoobrony w powiecie jarosławskim w latach 1945–1947, Przemyśl 2016, s. 427–429.
W 1947 r. podczas akcji „Wisła” Wojsko Polskie deportowało ze wsi 38 osób. Pozostało we wsi 320 osób, przeważnie narodowości polskiej, w tym nowi koloniści z lat 1945-1946 r., zajmujący gospodarstwa po Ukraińcach deportowanych wtedy do Ukraińskiej SRR.
ZABYTKI UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
CERKIEW
Wyniki monitoringu z 1999 r.
KAPLICZKA
KRZYŻ
Krzyż stoi przy drodze na przeciwko kościoła.
CMENTARZ
Galeria przedstawia fotografie z 1999 r.
Cmentarz
Wnyniki monitoringu z 3 maja 2015 r.
Cmentarz choleryczny
Przysiółek Czerce
Krzyż
Przy drodze do Czerc z Sieniawy, po lewej stronie.
Inne obiekty
1. Budynek parafii greckokatolickiej. 2,3. Przedwojenne domy mieszkalne. 4. Krzyż przydrożny w obrębie wsi. Fotografie z 1999 r.