KORCZMIN (ukr. Корчмин) – przed 1947 r. wieś ukraińska w powiecie tomaszowskim. Wg W. Kubijowicza w 1939 r. wieś liczyła 1177 mieszkańców, w tym 990 Ukraińców, 180 Polaków (w tym 60 kolonistów i 70 zlatynizowanych Rusinów) i 10 Żydów.
WSPOMNIENIA
Fragment wspomnień Josypa Łapczuka o mordach na Ukraińcach w Korczminie dokonanym przez formacje zbrojne Rzeczpospolitej Polskiej i ZSRR
[…] UB, WP i MO we wszystkim pomagali enkawudzistom. Na przykład 10 sierpnia 1945 r. UB z pomocnikami okrążyło wieś przed wschodem słońca i zaczęło szukać „banderowców”, których we wsi wtedy już nie było. Nie zdążyli schować się Iwan Ostapyk (24 lata) i Josyp Samiło (26 lat) i zostali zabici za wsią podczas ucieczki. […]
W czasie następnej obławy nie zdążył się ukryć Iwan Gadowski (lat 37), członek OUN, któremu strybki [„galanci” z Machnowa – B.H.] żywcem ojca spalili i gospodarstwo. Milicja z Bełza okrążyła dom, gdzie się ukrywał, i go zaaresztowała. Po drodze do Bełza strasznie go zbiła. Na koniec przywiązali go do konia iwłóczyli kilka kilometrów, potem nieprzytomnego zabili.
Uciekając przed inną obławą WP i milicji, rany odniósł Petro Semkiw (lat 22) i po kilku dniach zmarł. Stało się to latem 1945 r.
Polska milicja ciężko zraniła 21 listopada 1946 r. w Machnówku 21-letniego Josypa Maslanka. Do własnej wsi Korczmin nie doszedł – zmarł w drodze. […]
Źródło: Spohad Josypa Łapczuka narodżenoho w Korczmyni Rawa-Ruśkoho powitu, w: 1947 Propamiatna Knyha, pod red. B. Huka, Warszawa 1997, s. 314–315.
Fragment spisu ukraińskich ofiar ze wsi Korczmin przygotowanego przez Mychajła Leśkiwa
Ofiary cywilne Korczmina
- Bedryk Wasyl– we wsi zwany Kruczkiw, s. Hryhorija i Kateryny, ur. w 1904 r., zaaresztowany przez Polaków we własnym domu i na miejscu katowany, następnie z siostrą Pelahiją odwieziony do Tomaszowa Lubelskiego, gdzie męczono go dalej. Odbywało się to prawdopodobnie na oczach siostry, która widząc, jak brat pada na ziemię, całą „winę” bierze na siebie. Zostaje zwolniony z Tomaszowa i po tygodniu umiera od pobicia; […];
- Brodiuk Josyp – s. Mychajła i Olhy, ur. w 1909 r., wiosną 1945 r. zabity przez strybków i Polaków między Stajami a Korczminem; […];
- Kuć Iwan – ur. w Szczepiatynie, mieszkał w Korczminie, torturowany śmiertelnie przez strybków i Polaków w marcu 1945 r., jego dom podpalono; […];
- Mazuryk Mychajło – ur. w 1901 r. w Budyninie, mieszkał z rodziną w Korczminie; w Wielką Sobotę 1945 r. Polacy ze Stajów zabrali go, aby wiózł ich do Tomaszowa; pod miastem zabity, jego konie i wóz zostały zabrane;
- Maslanka Osyp – s. Teodora i Kateryny, ur. w 1928 r.; 21 listopada 1945 r., wracając ze święta w Machnówku, został między Korczminem a Machnówkiem zabity przez Polaków z Bełza; […];
- Samiło Josyp – s. Petra i Paraskewiji, ur. w 1918 r.; zabity przez Polaków koło własnego domu w niedzielę rano 10 sierpnia 1945 r.; […]
- Sanocki Mychajło – s. Hryhorija i Mariji, ur. w 1926 r. w Worochcie powiat Sokal; mieszkał w Korczminie; zabity przez Polaków z Bełza 21 listopada 1946 r. między Machnówkiem a Korczminem; […];
- Farysej Iwan – ur. w 1895 r., 13 marca zabity wraz z siostrą Olgą, ur. w 1910 r.; wraz z nią wrzucony do ognia; […]
Źródło: M. Leśkiw, Wojaky UPA i człeny OUN rodom z Korczmyna, w: 1947 Propamiatna Knyha, pod red. B. Huka, Warszawa 1997, s. 334–335.
HISTORIA
Fotografie historyczne
Pamięci Mychajły Łeśkowa, ps. Jarema” (1921-2010)
Galeria prezentuje fotografie wykonane w Korczminie latach 1928-1940. Udostępnione przez „Archiwum Ukraińskie” w Warszawie dla potrzeb książki „1947. Propamiatna Knyha”, pod red. B. Huka, „Tyrsa”, Warszawa 1997. Fotografie przedstawiają: 1. cerkiew, 1939 r.; 2. Członkowie stowarzyszenia „Proswita”, 1928 r.; 3. Młodzież korczmińska na Święcie Młodzieży w Rawie Ruskiej, 1936 r.; 4. Uczniowie klasy III szkoły powszechnej z nauczycielem Teodorem Maćkowskim, 1932 r.; 5. Anna Kuryło i Kateryna Bida, 28 sierpnia 1935 r.; 6. scena z obchodów święta „Proświty”, 18 lutego 1938 r.; 7. święto Przemienienia Pańskiego, tzw. Jordan, 1940 r.; 8. scena z pochodu wokół cerkwi, sprzodu ks. Dmytro Bachowski, 1937 r.
BUDOWNICTWO wiejskie
Fotografie przedstawiają domy w Korczminie, pochodzące sprzed 1947 r.
Sfotografowano 23 sierpnia 2010 r.
CERKIEW
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.
KRZYŻE przydrożne
Pierwszy krzyż stoi po lewej stronie drogi na Machnówek. Drugi – na końcu wsi, także po lewej stronie drogi na Machnówek.
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.
CMENTARZ
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.