БІЛА (pol. Biała) – do 1945 r. wieś ukraińsko-polska w powiecie rzeszowskim. W 1939 r. liczyła 1480 mieszkańców: 10 Ukraińców, 815 Polaków, 640 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 15 Żydów [Kubijowycz, 112].
HISTORIA
O istnieniu poważnych barier rozwoju społeczno-ekonomicznego dawnych wsi ruskich świadczy uwaga Adama Fastnachta o tym, że „… wsie Biała i Zalesie posiadały jeszcze w ostatnich czasach poważny odsetek ludności greckokatolickiej oraz należały do mniejszych osad, podczas gdy inne wsie były przeważnie większe i miały ludność wyłącznie lub niemal wyłącznie rzymskokatolicką [Fastnacht 1962, 90]. Białą i Zalesie dotrwały jako ruskie do połowy XX wieku, jednak jako wsie niedorozwinięte, a zatem wiele innych wsi na wschó czy południe od Rzeszowa mogło już wcześniej ulec najpierw zupełnej zmianie wyznaniowej (jak Sietesz, Siennów), a następnie etnicznej.
Większość ukraińskich mieszkańców została deportowana do Ukraińskiej SRR w 1945 r. Deportacja o kryptonimie „Wisła” nie miała już w Białej miejsca.
DOKUMENTY
Fragment raportu sytuacyjnego MO z Rzeszowa o mordzie złożonej z bandy Polaków na Ukraińcach w Białej pod Rzeszowem
[…] Dnia 20 lutego 1945 roku około godziny 10. rano do wsi Biała powiat Rzeszów przybyło kilkunastu osobników w cywilu uzbrojonych w automaty i rewolwery. Mieli wykaz Ukraińców tam mieszkających, a to:
Łuka Józef, ur. 1901 rok;
Łuka Piotr, ur. 1909 rok;
Łuka Piotr (drugi), ur. 1914 [rok];
P[r]uc Andrzej, ur. 1911 [rok];
Choma Stefan, ur. 1900 [rok];
Pełczyński Antoni, ur. 19016 [rok];
Pruc Antoni, ur. 190[?] [rok];
Pruc Michał, ur. 1885 [rok];
Michałek Tomasz, lat 52,
których postrzelali. […]
Źródło: AIPN Rz, 0057/16/1, Raport sytuacyjny Wydziału Śledczego MO w Rzeszowie nr 7 z 8 marca 1945 r., k. 64.
KOMENTARZE
Brak wzmianek w monografii Pisulińskiego [2009] o deportacji do URSR.
DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wyniki monitoringu z [w uzupełnieniu].
CERKIEW
no images were found
KAPLICZKI
no images were found
CMENTARZ
no images were found
BIBLIOGRAFIA