РОЗДІЛЛЯ/РОЗДІЛЄ(pol. Rozdziele) – wieś ukraińska w powiecie gorlickim. W 1939 r. liczyła 750 mieszkańców: 710 Ukraińców, 10 Polaków, 20 ukraińskojęzycznych wiernych obrządku łacińskiego, 10 Żydów [Kubijowycz, 25].

HISTORIA
Pierwsza wzmianka z 1530 r., gdy wieś osadzona została na prawie wołoskim jako część rzymskokatolickich Lipinek; nazwa wsi pochodzi właśnie z tego okresu i wzięła się stąd, że ustronna góra w Lipinkach obsadzona została przez prawosławnych Wołochów, odmiennych wyznaniowo od lipinczan, a różnica ta ujęta została w nazwie Rozdziele [Czajkowski 199, 54].
Lokacja na prawie niemieckim – 1564 r. [Czajkowski 199, 14].
Według księgi poborowej z 1595 r. we wsi istniał nadział ziemi dla popa, który spłacał z niego 60 groszy na rok [Czajkowski 199, 76-77].
W 1900 r. Rozdziele składało się z 112 domów, 596 mieszkańców; w 1931 r.: z 134 domów i 671 mieszkańców [Czajkowski 199, 171].
W 1927 r. miejscowy paroch greckokatolicki, A. Łomnicki, sprzeciwił się modlitwom w swojej cerkwi za pomyślność RP i prezydenta [Moklak 1997, 171].
W 1928 r. kilku mieszkańców sympatyzujących z ideologią prorosyjską założyło czytelnię im. Kaczkowskiego [Moklak 1997, 82].
W latach 30. w szkole prowadzona była nauka w języku ukraińskim. Funkcjonowała spółdzielnia „Spiłka Moloczarśka” [Saładiak, 78]. W 1931 r. wieś miała 7, 99 km kw powierzchni [Czajkowski 199, 165].
W 1935 r. na III Ogólnokrajowym zjeździe Ruskiej [właśc.: rosyjskiej – B.H.] Organizacji Włościańskiej obecny był mieszkaniec Rozdziela K. Bodak [Moklak 1997, 63].
Wojsko Polskie 9 czerwca 1947 r. wygnało z Rozdziela 239 Ukraińców; na miejscu pozostało 44 Polaków oraz 55 Ukraińców i osób z rodzin mieszanych [Misiło 2013, 1031]. Wraz z wiernymi wygnany został wtedy ks. Mykoła Mykyta, administrator miejscowej parafii, osiedlony w Zaborze w powiecie zielonogórskim [Misiło 2013, 958]. Ks. Mykyta (1900-1962) przybył do Rozdziela w 1935 r.; po deportacji odprawiał w parafiach rzymskokatolickich w Zielonogórskiem, od 1959 r. w Kożuchowie, potem Jędrzychowie, pomagał też księżom greckokatolickim, zmarł w Jędrzychowie [Prach 2015, 471].
Parafia
Pierwsza parafia należała do ruskiej kijowskiej metropolii prawosławnej, a następnie – od 1692 r. – ruskiej katolickiej metropolii kijowskiej obrządku wschodniego. Na początku XIX w. Rozdziele wraz z Męciną Wielką i Wapiennym połączone zostały w jedną parochię greckokatolicką. W okresie późniejszym z powodu złego stanu rozdzielskiej plebanii ksiądz przeniósł się do Męciny Wielkiej, co pociągnęło za sobą ulokowanie parafii w tej wsi, a cerkiew w Rozdzielu stała się świątynią filialną. Biskup Konstanty Czechowicz 2 lutego 1914 r. utworzył we wsi samodzielną ekspozyturę [Szematyzm 1936, 28].
Według schematyzmu z 1879 r. wieś liczyła 502 greckich katolików; w 1894 r. – 621 (ani jednego na emigracji), w parafii w 1928 r. – 700 wiernych w tym 70 na emigracji [Czajkowski 199, 177]. W 1894 r. według tego samego źródła we wsi mieszkało 90 Żydów [Czajkowski 199, 186].

W Rozdzielu urodził się późniejszy ksiądz greckokatolicki Mychajło Bubniak (1900-1976), syn Wasyla i Jewdokiji Rusyniak, paroch Rozdziela w latach 1944-1945 [Prach 2015, 526].

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wyniki monitoringu z 27 maja 2016 r.

CERKIEW I
Świątynia greckokatolicka pw. Narodzenia Bogurodzicy z 1786 r. ufundowana przez Ewarysta Kuropatnickiego, właściciela Rozdzieli i Lipinek; poświęcona przez biskupa Maksymiliana Ryłłę w dniu 16 września 1786 r.; remontowana w 1927 r. [Szematyzm 1936, 28].

CERKIEW II
Cerkiew greckokatolicka z Serednicy (zachodnia Bojkowszczyzna, okolica Olszanicy), zbudowana w 1785 r., przeniesiona do Rozdziela w 1985 r. i konsekrowana jako prawosławna [Saładiak, 77]. Cerkiew miejscowej parafii PAKP.

FIGURA

KRZYŻE przydrożne

CMENTARZ
Nagrobki stare

2015: Bohdan Prach pominął lub nie odnalazł w dokumentach faktu krótkotrwałego skierowania w 1936 r. na parafię rozdzielską ks. Damiana Dziamy, o czym wzmiankował „Nasz Łemko” w nr 15 z 1938 r. [Prach 2015, 45].

BIBLIOGRAFIA
Fotografia grupy wiernych na tle cerkwi w: „Nasz Łemko” 1937, nr 1., s. 7.