ПОЛОННА (ukr. Płonna) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie sanockim. Wg Wołodymyra Kubijowicza w 1939 r. wieś liczyła 1170 mieszkańców, w tym 1145 Ukraińców, 10 osób wyznania rzymskokatolickiego rozmawiających na co dzień w języku ukraińskim, 15 Żydów Kubijowycz, 75.

DOKUMENTY

20 stycznia 1946 r., m.p. – Fragment zawiadomienia referenta OUN z Okręgu I Kraju Zakerzońskiego o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcach w Płonnej

            […] 25 stycznia 1946 r. ta sama banda [Wojsko Polskie z Bukowska – B.H.] wpadła do wsi Płonna i rabowała mieszkańców. Zamordowała 2 osoby, jedną ciężko zraniła. Spalili 1 dom. […]

Źródło: Powidomłennia pro antyukrajinśki akciji widdiliw Wijśka polśkoho, w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 986. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

FILMY
W lipcu 2011 r. wykonane zostały zapisy wydarzeń związanych z opieką sprawowaną przez byłych mieszkańców Płonnej nad ich cerkwią, a także ich wspomnienia. UWAGA: w opisie filmu błędnie podane zostało imię pani Kocan: powinno być Katarzyna (Kateryna), a nie Anna.

 

HISTORIA
W Płonnej w 1943 r. urodził się Dymitr Stećko, ukraiński malarz, rzeźbiarz. Deportowany w 1945 r. raz z rodziną do obwodu tarnopolskiego.
[cd. w opracowaniu]

DOKUMENTY i MATERIAŁY do historii Płonnej
Zarys historii wsi w XX w., oparty częściowo o wspomnienia urodzonego w Płonnej Stepana Ananewicza. OPIS: język ukraiński, s. 17, 424 KB, plik PDF:
Stepan Ananewycz – Polonśki widłunnia

FOTOGRAFIE HISTORYCZNE
Fotografie z kolekcji Serhija Mycia

CERKIEW
Cerkiew pod wezwaniem Pokrowy (Opieki) Przenajświętszej Bogurodzicy, zbudowana w 1790 r. Remontowana ostatnio w 1927 r. Jedyna znana dziś fotografia przedstawia świątynię z początku lat 40. XX w. W głębi widać plebanię greckokatolicką, która spłonęła podczas walk frontowych latem 1944 r. Fotografię przekazał Andrzej Szkrawan.

Po spaleniu Płonnej przez Wojsko Polskie w 1946 r., a także pod dwóch deportacjach Ukraińców zamieszkujących Płonną , cerkiew przechodziła różne koleje losu. Doprowadziły one do utraty jej pierwotnego wyglądu i prawie zupełnego zniszczenia.
Źródło rysunku i fotografii: Олег Володимир Іванусів, Церква в руїні. Загибель українських церков Перемиської єпархії, St. Catharines 1987, s. 101, 312.

STAN ZABYTKÓW UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Dokumentacja fotograficzna wykonana w latach 2005-2006.

CERKIEW
W latach 50. XX w. cerkiew była wykorzystywana przez PGR Płonna jako magazyn. Częściowo przebudowana. Przystosowana do potrzeb gospodarczych, w tym obory dla bydła, poprzez zdjęcie dawnego dachu i położenie nowego, z papy, co zmieniło świątynię w typowy obiekt kultury pegeerowskiej. Po upadku PGR-u przestała być wykorzystywana w jakimkolwiek celu. Pod koniec lat 90. XX w. dach zawalił się do wewnątrz, konstrukcja stropu i dachu całkowicie wypełniała wnętrze w obrębie ścian.

Fotografie z lipca 2006 r.

DZWONNICA
Dzwonnica przycerkiewna w stanie wywołanym przez deportację mieszkańców Płonnej do Ukraińskiej SRR i na Ziemie Zachodnie Polski w latach 1945-1947. W okresie 1947-2007 nieremontowana.

RATOWANIE dziedzictwa Płonnej

W 2007 r. dawni mieszkańcy Płonnej oraz ich młodsze pokolenie z północno-zachodniej Polsce zapoczątkowało prace zmierzające do uratowania dziedzictwa kulturalnego Płonnej. W sferze materialnej objęły one remont dzwonnicy, pozostałości murów cerkwi, a także uporządkowanie cmentarza. Fotografie z galerii poniżej przedstawiają ich pierwsze wyniki. Fotografie z września 2009 r.
CERKIEW

DZWONNICA

ZWIEŃCZENIE dzwonnicy
Podczas remontu usunięto stare zwieńczenie dzwonnicy w formie niewielkiej kopuły.

TABLICA upamiętniająca

CMENTARZ

CERKIEW aktualizacja 1
Stan ruin cerkwi po pierwszym etapie prac zabezpieczających.

Fotografie z 13 października 2010 r.

CMENTARZ aktualizacja 1
Galeria aktualizuje informacje na temat stanu cmentarza, a także dostarcza informacji szczegółowych o treściach napisów na pomnikach.

Fotografie z 13 października 2010 r.

Akcja informacyjna
Latem 2010 r. byli mieszkańcy Płonnej we współpracy ze Stowarzyszeniem Dziedzictwa Mniejszości Karpackich zapoczątkowali działania informacyjne i popularyzatorskie na temat historii Płonnej. Przybrały one formę niespotykaną dotychczas na terenie objętym akcją „Wisła”: na ścianie świątyni powstała imitacja ikonostasu, przed którym na pulpitach przypominających cerkiewny tetrapod umieszczono przedwojenne zdjęcia mieszkańców wsi.

Fotografie z 13 października 2010 r.