ЖМУДЬ (pol. Żmudź) – do 1945 r. wieś ukraińska w powiecie chełmskim. W 1943 r. wieś zamieszkiwało 394 Ukraińców, 91 Polaków; na Kolonii: 197 Polaków, 19 Ukraińców [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 319].

HISTORIA
W 1872 r. miejscowa parafia greckokatolicka liczyła 440 osób narodowości ruskiej/ukraińskiej [Saładiak, 365].

DOKUMENTY

Fragment sprawozdania sytuacyjnego kierownika PUBP w Chełmie dotyczący mordu na 2 Ukraińcach

W dniu 23.3.1945 r. o godzinie 23. banda w sile przeszło 100 ludzi uzbrojonych w broń ręczną i maszynową, przebywała we wsi Żmudź gmina Żmudź, zabijając dwóch gospodarzy narodowości ukraińskiej – Nierodę Wasyla i Kopczyńskiego. Oprócz tego pobito i rozbrojono komendanta MO Drobnickiego i milicjanta Pawłowskiego oraz obrabowano wszystkich mieszkańców narodowości ukraińskiej.

Oryginał, maszynopis. AIPN Lu 045/3, Sprawozdanie za okres od 17.3. 1945 r. do 27.3.1945 r., 27 III 1945 r., k. 56.

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wyniki monitoringu z 29 lipca 2015 r.

CERKIEW
Pierwsza wzmianka o prawosławnej cerkwi żmudzkiej pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego pochodzi z 1440 r.; na zdjęciach: cerkiew greckokatolicka z 1753 r. [Słobodian, 191]. Zajęta przemocą przez parafię Kościoła rzymskokatolickiego prawdopodobnie w 1945 r.

DZWONNICA
Dzwonnica z połowy XIX w. [Słobodian, 191].

CMENTARZ
Napis na pomniku: Анатоль Старенькій пр. лƀт 62 3 III 1932 Мир праху твоєму Дорогому мужу жена і дƀти/AnatolStareńki przezył lat 62 3 III 1932 Spoczywaj w spokoju Drogiemu mężowi żona i dzieci.

KOMENTARZE

BIBLIOGRAFIA