ПІДВИСОКЕ (pol. Podwysokie) – dawna wieś ukraińska w powiecie zamojskim. W 1943 r. zamieszkiwało ją 73 Ukraińców i 431 Polaków [APL, GDL, zespół 498, sygn. 139, k. 963].

HISTORIA

Po carskim ukazie tolerancyjnym z 1905 r. kościół narzucił wyznanie rzymskokatolickie części dawnych wiernych Cerkwi ruskiej (sprzed 1875 roku). Ilości i nazwisk tych ludzi kościół i państwo do dziś nie podały. Ulegli oni latynizacji i polonizacji we wszystkich sferach życia, przerwana została ciągłość cywilizacyjna, pierwotne kulturowe oblicze wsi uległo zniszczeniu.

W czasie II wojny światowej ofiar wśród mieszkańców wsi narodowości ukraińskiej nie było [Ukrajinśki żertwy…].

CMENTARZ

Na cmentarzu nie zachowały się nagrobki z napisami w języku rosyjskim, które świadczyły o przynależności Podwysokiego do parafii prawosławnej Imperium Rosyjskiego. Nie ma także nagrobków z napisami w języku ukraińskim. Ukraińcy wobec upodrzędnienia narodowego ze strony Imperium Rosyjskiego, a potem Rzeczpospolitej Polskiej nie zdołali w XIX i XX wieku utworzyć na Chełmszczyźnie własnych organizacji gwarantujących m.in. wpływ na pisownię w sferze publicznej. Ich nazwiska cerkiew prawosławna i kościół rzymskokatolicki zapisywały rosyjską cyrylicą lub łacinką polską.

Nazwiska Sołtysiuk, Guniewicz, (H)rycaj, świadczą o ich ruskim rodowodzie kulturowym, były to osoby, których przodkowie należeli do wiernych Cerkwi ruskiej.

KOMENTARZE

Brak wzmianek w: Saładiak, Słobodian.

BIBLIOGRAFIA

Andrzej Saładiak [opr.], Pamiątki i zabytki kultury ukraińskiej w Polsce, Warszawa 1993.

Wasyl Słobodian, Cerkwy Chołmśkoji jeparchiji, Lwiw 2005.

Ukrajinśki żertwy Chołmszczyny i piwdennoho Pidlaszszia u 1939-1944 rr. (Lubłynśkyj dystrykt Generalnoji Buberniji), opr. Ihor Hałahida, Myrosław Iwanyk, Lwiw 2021.