ОЩІВ (pol. Oszczów) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie hrubieszowskim. W 1943 r. wieś zamieszkiwało 586 Ukraińców, 586 Polaków [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 335].

HISTORIA
Podczas akcji „Wisła” w połowie czerwca 1947 r. deportowano z Oszczowa 101 obywateli polskich narodowości ukraińskiej. We wsi pozostały 4 osoby uznane za Polaków.

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

CERKIEW
Pierwsza wzmianka o cerkwi oszczowskiej pochodzi z 1472 r. Z akt wizytacji dekanalnych wiadomo, że w XVIII w. stała w Oszczowie cerkiew drewniana pod wezwaniem Świętego Jana Litościwego. W 1908 r. rosyjski architekt diecezjalny A. Puring stworzył projekt nowej świątyni, w neorosyjskim stylu imperialnym, pod wezwaniem Ikony Matki Boskiej Kazańskiej, nieznanej w ruskiej tradycji prawosławnej na Chełmszczyźnie sprzed 1596 r. Budowano ją w latach 1908-1909, zmieniając lokalizację i nie rozbierając starej świątyni, którą zburzyły władze II Rzeczpospolitej w 1938 r. Po deportacjach z lat 1944-1947 cerkiew murowana zmieniał się w ruinę, która ostatecznie rozebrano w 1950 r. Fotografia nr 1 przedstawia greckokatolicką cerkiew p.w. św. Jana i wykonana została w 1910 r.; foto nr 2 pochodzi z 1914 r., przedstawia rosyjską prawosławną cerkiew p.w. Ikony Matki Boskiej Kazańskiej; obydwie pochodzą z wydania: Wasyl Słobodian, Cerkwy Chołmśkoji jeparchii, Lwiw 2005. s.318-319. Fotografie nr 3-5 wykonał Bogdan Huk w sierpniu 2010 r. Dokumentują one stan miejsca, w którym niegdyś stała cerkiew prawosławna, otoczona cmentarzem.

CMENTARZ
Cmentarz prawosławny w Oszczowie. Okres założenia nieznany. Wg Danuty Kawałko, najstarszy nagrobek z czytelnym napisem pochodził z 1898 r. Na cmentarzu miały znajdować się także groby z 1943 r., dziś nieistniejące. W porównaniu z opisem w jej książce „Cmentarze województwa zamojskiego” z 1994 r. niszczenie cmentarza postępuje w szybkim tempie, np. wzmiankowanych przez nią żeliwnych krzyży podczas wizyty w sierpniu 2010 r. już nie zauważyłem. Dwie ostatnie fotografie – krzyż na łące pod górą cmentarną i przykład starego budownictwa drewnianego.
Fotografie z sierpnia 2010 r.