ЦИЦІВ (pol. Cyców) – do 1945 r. wieś ukraińsko-polska w powiecie łęczyckim. W 1943 r. wieś zamieszkiwało 465 Ukraińców, 524 Polaków; na Kolonii Cyców: 261 Polaków, 11 Ukraińców [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 281].

DOKUMENTY

Fragment sprawozdania dekadowego kierownika PUBP w Chełmie dotyczący mordu na Ukraince Annie Iwaniuk

Dnia 6 kwietnia 1945 br. [na] kolonii Cyców zabita została Iwaniuk Anna, mieszkanka tej kolonii, która uciekała w czasie napadu, przez nieznanych uzbrojonych osobników.

Oryginał, maszynopis. AIPN Lu 045/3, Sprawozdanie dekadowe z działalności Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmie za okres od dnia 7.4. 1945 r. do 17.4.1945 r., 17 IV 1945 r., k. 74.

Fragment sprawozdania kierownika PUBP w Chełmie dotyczący mordu na  Ukraińcu Wołodymyrze Duku

Dnia 2.5.1945 r. o godzinie 23. w kolonii Cyców i gminie Cyców powiat Chełm popełnione zostało zabójstwo połączone z rabunkiem w następujących okolicznościach: Duk Michał, mieszkaniec kolonii Cyców 1, narodowości ukraińskiej, zauważywszy około 10 osobników zbliżających się do jego zagrody, ukrył się w polu, skąd usłyszał wystrzały z karabinu. Po upływie godziny bandyci opuścili zagrodę, zabierając konie, krowy i różne rzeczy domowe i udając się w kierunku wsi Kulik. Wówczas Duk opuścił swoją kryjówkę i udał się do mieszkania, gdzie zastał nieżywego syna Włodzumierza, zdemolowane i obrabowane całkowicie mieszkanie.

Oryginał, maszynopis. AIPN Lu 045/3, [Sprawozdanie z działalności Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmie], [czerwiec 1945 r.], k. 125.

CERKIEW
Przy ulicy Kościelnej, w centrum wsi, pod wezwaniem św. Archanioła Michała, wzniesiona w latach 1863-1867 obok cerkwi drewnianej z XVII w., rozebranej pod koniec XIX w. (ślady niewidoczne). W 1918 r. bezprawnie zajęta przez kościół rzymskokatolicki (prawosławni zmuszeni byli modlić się w cmentarnej kaplicy w Wólce Cycowskiej). Od 1921 r. kościół nowopowstałej parafii rzymskokatolickiej. Niedługo potem zniesiona została wielka kopuła znad nawy głównej i zastąpiona sygnaturką. Nieczynna i nieremontowana od 1997 r., kiedy parafia zbudowała nowy kościół. W obrębie ogrodzenia dzwonnica i krzyż metalowy, prawdopodobnie na miejscu spoczynku parocha.
Źródło: dane własne z odwiedzin wsi, a także В. Слободян, Церкви Холмської єпархії, Львів 2005, s. 445-446.

CMENTARZ
W centrum osady. Po deportacji Ukraińców do Ukraińskiej SRR w latach 1944-1945 cmentarz częściowo zniszczony: połamano krzyże żeliwne oraz wiele nagrobków. Oczyszczony w 2007 r. Staraniem ks. Jerzego Harasiuka z parafii prawosławnej w Uhrusku postawiono na cmentarzu krzyż, który zarazem oznacza miejsce płyty fundamentowej byłej cerkwi. Treść napisu na krzyżu: Pokojem obdarz, Panie, dusze spoczywających sług Twoich. Ku upamiętnieniu spoczywających na cmentarzu prawosławnym w Cycowie od miejscowej społeczności i najbliższych okolic. Za opieki duszpasterskiej ks. Jerzego Hasiuka. Cyców, 7 września 2008 roku.