ЖЕРНИЦЯ ВИЖНЯ (pol. Żernica Wyżna) – przed 1947 r. wieś ukraińska w powiecie leskim. W 1939 r. liczyła 1170 mieszkańców, w tym 1060 Ukraińców, 95 rzymskich katolików posługujących się językiem ukraińskim, 15 Żydów [Kubijowycz, 45].
HISTORIA
W okresie przesiedleńczym 18 kwietnia – 10 maja 1947 r. Wojsko Polskie deportowało z Żernicy Wyżnej 199 Ukraińców, a następnie w okresie 10-15 maja 1945 r. 100 następnych [Misiło II, 1041].
[cd. w opracowaniu]
DOKUMENTY
Fragment sprawozdania sytuacyjnego nieznanego referenta OUN z nadrejonu „Beskid” za październik 1945 r. o mordzie na Ukraińcach Dmytrze Domaradzu i Mychajle Biłym w Żernicy Wyżnej dokonanym prawdopodobnie przez żołnierzy Wojska Polskiego
[…] 24 października o godzinie 21. do wsi Żernica Wyżna powiat Sanok przyszli [nieznani żołnierze] do gospodarza D. Domaradza, wybijając w stajni okno i zabierając 3 konie i sługę Mychajła Biłego liczącego lat 16, który spał w stajni. Odchodząc z podwórza, złapali koło domu 27-letniego Dmytra, syna Domaradza Tymka, wracającego ze wsi. Zaprowadzili go razem z Biłym przez górę w kierunku Baligrodu. W odległości 8 km od domu Domaradza Dmytra i M. Biłego torturowali, a na koniec rozstrzelali. D. Domaradz dostał około 30 kul z PPSz i miał oderwany język, a Biły zostal mocno pobity i miał nogę w trzech miejscach złamaną. […]
Źródło: „Wisti z terenu za misiać żowteń 1945 r.”, w: „Litopys UPA”, t. 34: Łemkiwszczyna i Peremyszczyna. Polityczni zwity (Dokumenty), red. P.J. Poticzny, I. Łyko, Toronto-Lwiw 2002, s. 30. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.
STAN ZABYTKÓW UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Dokumentację wykonano w listopadzie 2004 r.
CERKIEW
Cerkiew pod wezwaniem św. Bazylego, zbudowana w 1800 r.
W dniu 29 września 2013 r. cerkiew żernicka została powtórnie poświęcona po gruntownym remoncie sfinansowanym przez przedsiębiorcę z Krosna Janusza Słabika. W tym dniu odbyło się także nabożeństwo w rycie greckokatolickim, pierwsze od deportacji ukraińskich mieszkańców wioski przeprowadzonych w latach 1945-1947.
CMENTARZ przycerkiewny
