РОПЕНКА (pol. Ropienka) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie leskim. W 1939 r. liczyła 1130, w tym 810 Ukraińców, 240 Polaków, 30 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 40 Żydów i 10 Niemców lub przedstawicieli innych narodowości [Kubijowycz, 43].

WSPOMNIENIA

Fragment wspomnień Jarosława Andrucha o mordach na Ukraińcach w Ropience dokonanych przez żołnierzy Wojska Polskiego i członków MO

            […] Na Kopalni ulokowało się polskie wojsko. Oficjalnie w celu wzmocnienia milicji, ale oprócz ochrony kopalni miało za zadanie dokonywać napadów na pobliskie wsie. […] Latem 1945 r. w czasie napadu na Zawadkę wojsko spotkało się z silną obroną UPA i doznało klęski, miało wielu zabitych i rannych. Wracając przez Ropienkę dolną żołnierze zachowywali się bardzo agresywnie, ludzie chowali się, bo czepiali się każdego spotkanego po drodze. Mężczyznę, który wracając z kopalni wstąpił do sąsiada, zastrzelili bez żadnego powodu. Był  to ropienczanin Stanisław Kociuba, człowiek znany, bo prowadził wiejski chór.

            Spłonęła wtedy połowa górnego końca wsi, wojsko zakończyło akcję przy Chreboriwce. Partyzanci odeszli za Chwaniów. W czasie tych wydarzeń zginęły 4 osoby: Sofija Rudiak, Antin Tarnawski, Iwan Wojciszyn, Mykoła Iwanocki. Pochowano zostali w mogile zbiorowej na cmentarzu koło cerkwi. […]

            W 1946 r. na milicję do Ropienki zabrany został ropieczanin Mychajło Demczur – nili go tak, że potem zmarł.

            Do domu Iwana Kociuby milicja wrzuciła 2 granaty. Ciężkie rany odnieśli gospodarze i obecni tam sąsiedzi Iwan Olijarczyk oraz Ilko Wynar.

            W 1946 r. milicja napadał na dom Pryborowycza, który w tym czasie pracował w kopalni. Dom zrabowali i podpalili. Spłonęła w nim jego żona […].

            W 1947 r. milicja wrzuciła do basenu na kopalni tamtejszego robotnika Mychajła Jarczaka. […]

            Po klęsce pod Zawadką wojsko zabiło także, oprócz Kociuby, starego Josypa Bulwana koło własnego domu. […] 

Źródło: Spohad Jarosława Andrucha narodżenoho 1934 roku w Ropenci Liśkoho powitu, w: 1947 Propamiatna Knyha, pod red. B. Huka, Warszawa 1997, s. 493–494.

HISTORIA
[w opracowaniu]

FOTOGRAFIE HISTORYCZNE
CERKIEW
Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia MB, zbudowana w 1808 r. [Błażejowski, 521]. Fotografie 1-2 przedstawiają stan cerkwi oraz jej wnętrze ok. 1950 r. [Kryciński, 111]. Rozebrana w 1986 r. i przeniesiona do Wańkowej w celu zbudowania kościoła. Materiał z rozbiórki leżący na miejscu budowy kościoła w Wańkowej przedstawiają fotografie 3-5. Dwie ostatnie rejestrują stan współczesny cerkwi ropieńskiej funkcjonującej jako kościół w Wańkowej.

Źródła fotografii 1-2: Stanisław Kryciński, Cerkwie w Bieszczadach, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 111;

fotografie 3-5: Ołeh Iwanusiw, Cerkwa w rujini, St. Catharines, 1987, s. 168. Dwie ostatnie: B. Huk, sierpień 2011 r.

STAN ZABYTKÓW UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Dokumentacja fotograficzna wykonana w sierpniu 2011 r. dzięki uprzejmości Iwana Korbabycza.

CERKWISKO
Przez miejsce, gdzie stała cerkiew, biegnie ścieżka cmentarna. Pod drzewem być może krzyż z bani cerkiewnej.

CMENTARZ
Zarówno dawny cmentarz przycerkiewny, jak i nowszy grzebalny zostały zniszczone, prawdopodobnie przez rzymskokatolickich mieszkańców Ropienki przy tolerancji kolejnych proboszczów. Zachował się jeden dawny nagrobek.