W dziale Rozmowy ze członkami podziemia ukraińskiego ARCHIWUM HISTORII MÓWIONEJ udostępnione są zapisy rozmów z osobami, które były uczestnikami wydarzeń historycznych na terenie pogranicza ukraińsko-polskiego w latach 30-50. XX w., łącznie z okresem konfliktu zbrojnego w latach 1944-1947. Nagrania są całkowicie autentyczne, pozbawione najmniejszych prób ingerencji, mogącej mieć wpływ na ich zniekształcenie skutkujące utratą wiarygodności jako źródła historycznego. Opinie wyrażane przez uczestników rozmów udostępnianych w tym dziale są wyrazem ich prywatnych poglądów i nie mają na celu obrażania czyichkolwiek uczuć. Oprócz informacji historycznych wnoszą one koloryt sytuacji, w której powstały, charakteryzują stan emocjonalny uczestniczących w nich osób, zawierają fragmenty publicystyczne. Osoby odsłuchujące poniższe jednostki dźwiękowe i wykorzystujące je do celów naukowych proszone są o to, by nie traktowały wypowiedzi czysto sytuacyjnych i emocjonalnych jako informacji równorzędnej z historyczną lub takiej, która jest źródłem charakterystyk światopoglądu rozmówców szerszego niż moment, w którym dokonywano zapisu samych wspomnień.
* * *
Autorami wszystkich wspomnień są obywatele polscy narodowości ukraińskiej, w latach 1944-1947 członkowie działającej w Polsce części ukraińskiego antykomunistycznego ruchu niepodległościowego kierowanego przez Ukraińską Główną Radę Wyzwoleńczą. Składał się on z dwóch powiązanych wzajemnie komponentów: 1. Grupy UPA „San” w składzie VI Okręgu Wojskowego UPA-Zachód, 2. administracji cywilnej funkcjonującej na bazie Kraju Zakerzońskiego OUN (b).
* * *
FORTUNA, Władysław (prawdziwe nazwisko Iwanyk, Bazyli), ur. 1 stycznia 1919 r. w Wierzbowie Starym w powiecie podhajeckim; jako „Korcz” instruktor szkoły podoficerskiej na terenie 26 odcinka taktycznego UPA „Łemko”.
Wspomnienia Władysława Fortuny, cz.1
KAPANAJKO, Jarosław, ur. 26 grudnia 1929 r. w Woli Postołowej w powiecie leskim; jako „Roża” strzelec w kompanii „Szturmowiec”-5 w składzie batalionu łemkowskiego na terenie 26 odcinka taktycznego UPA „Łemko”. Zapis z 29 marca 1993 r.
Wspomnienia Jarosława Kapanajki, cz. 1
KURYJ, Mikołaj, ur. w 1926 r. w Trościańcu w powiecie dobromilskim; jako „Worona” zbrojmistrz oddziału „Szturmowiec”-5 w składzie batalionu łemkowskiego na terenie 26 odcinka taktycznego UPA „Łemko”. Zapisu dokonano w 1989 r. w Sławnie.
Wspomnienia Mikołaja Kuryja, cz. 1
WAWRYKOWICZ, Ołeksa, ur. 25 marca 1924 r. w Żukowie w powiecie lubaczowskim; jako „Łozowyj” żołnierz oddziału „Mściciele”-3 w batalionie lubaczowskim UPA na terenie 27 odcinka taktycznego „Bastion”:
Wspomnienia Ołeksy Wawrykowicza, cz. 1
Wspomnienia Ołeksy Wawrykowicza, cz. 2