ЛІЩАВА ГОРІШНЯ (pol. Leszczawa Górna) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie przemyskim. W 1939 r. liczyła 1230 mieszkańców:  990 Ukraińców, 70 Polaków, 120 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 50 Żydów [Kubijowycz, 18].

HISTORIA

Po deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w latach 1945–1946 Wojsko Polskie w 1947 r. w ramach deportacji o kryptonimie „Wisła” wygnało łącznie z Leszczawy Górnej na tzw. Ziemie Odzyskane 304 obywateli RP narodowości ukraińskiej [Akcja „Wisła” 2013, 1046].

DOKUMENTY

Fragment sprawozdania sytuacyjnego referenta OUN z okręgu przemyskiego o mordzie członków MO, WP i uzbrojonych bandytów na Ukraińcach w Leszczawie Górnej

            […]  2 stycznia 1945 r. ta sama [polska milicja z Birczy] wraz z oddziałem karnym i Polakami z sąsiednich wsi (cywilami) Leszczawki, Kuźminy, Reberca i Wojtkowej niespodziewanie napadli na wieś Leszczawa Górna, zabijając matkę i żonę Towarnickiego Antona i raniąc ciężko jego brata. […]

            4 stycznia 1945 r. ta sama milicja w tej wsi spaliła półżywego nauczyciela Krentę, łamiąc mu uprzednio ręce i nogi i masakrując tak, jakby składała się ze zwierząt. […]

Źródło: Wisti z terenu Birczańszczyny, w: „Litopys UPA”, t. 34: Łemkiwszczyna i Peremyszczyna. Polityczni zwity (Dokumenty), red. P.J. Poticzny, I. Łyko, Toronto-Lwiw 2002, s. 429. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

Fragment wyciągu z protokołu przesłuchania Iwana Domkowicza w dniu 20 lipca 1945 roku przez referenta SB OUN rejonu III w nadrejonie „Chłodny Jar” Wołodymyra Chomy „Karła” o mordzie MO z Przemyśla na Ukraińcu Skrencie z Leszczawy Górnej

[…] o mordzie na nauczycielu Skrencie z Leszczawy słyszałem to, że milicja z Przemyśla po meldunku milicji z Wojtkowej, że syn Skrenty jest u banderowców, zaaresztowała ojca. Zamordowano go w straszny sposób: trupa znaleziono w pustym domu za wsią Leszczawa. 

Źródło: AIPN Rz 072/1, Wyp. VII b (251), k. 99.

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

Wyniki monitoringu z 2021 roku.

CERKWISKO

KAPLICZKA

CMENTARZ