ГРУШОВИЧІ (pol. Hruszowice) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie przemyskim. W 1939 r. liczyła 1020 mieszkańców: 960 Ukraińców, 30 Polaków, 10 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 20 Żydów [Kubijowycz, 30].

Upamiętnienie Ukraińskiej Powstańczej Armii

HISTORIA

Po deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w latach 1945–1946 Wojsko Polskie w 1947 r. w ramach deportacji o kryptonimie „Wisła” wygnało ze wsi na tzw. Ziemie Odzyskane  154 obywateli RP narodowości ukraińskiej (zostało 62 Polaków), z przysiółka Gaje 275 (zostało 24 Polaków) [Akcja „Wisła” 2013, 10].

WSPOMNIENIA

Fragment wspomnień Daniela Drewki ur. w 1924 r. w Nienowicach w powiecie jarosławskim
Wiele zła narobił nam posterunek milicji w Stubnie, zwłaszcza wiosną 1945 r. Odznaczyli się zwłaszcza trzej bracia Zwierkowscy. W Gajach zastrzelili Michała Kmecia, 22-letniego mieszkańca Nienowic.
D. Drewko, Spomyn Danyła Drewka-„Worony”, w; Zakerzonnia. Spohady wojakiw UPA, t. V, Warszawa 2005, s. 55. Tłum moje – B.H.

Fragment wspomnień Petra Nohy o mordzie żołnierza Wojska Polskiego na Ukraince z Gajów, przysiółku Hruszowic

[…] Przypominam sobie obławę. Ludzie uciekali, gdzie kto mógł. Mężczyzna nazywający się Syrowy, pobiegł do Stubna. Rano jego żona z trzema córeczkami w wieku od 4 do 14 lat poszła dowiedzieć się o losach męża. W Stubnie ktoś powiedział, że jest Ukrainką, więc żołnierz ją zabił […]

Dwa Spohady z seła Haji Peremyśkogo powitu. Spohad Petra Nohy, „Nasze Słowo” 1996, nr 36, s. 3. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

Fragment wspomnień Dmytra Kiwera o mordach członków MO i żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcach w Gajach, przysiółku Hruszowic

Chce przekazać informacje o krzywdach zadanych przez Polaków naszemu narodowi we wsi Gaje i okolicy. […] Jednego razu milicja ze Stubna przyjechała rabować. Zaczęli strzelać. Chłopcy […] dawaj uciekać. Kmeć dostał kulę w brzuch, która go rozerwała. Nie sposób było mu pomóc – zmarł w męczarniach. […]

            W 1947 roku przyjechali złodzieje z posterunku milicji w Stubnie. Zaczęli rabunek w Chotyńcu, zaczął się popłoch, zaczęli strzelać i zabili 14-letniego chłopca Barana. Zabioli Dmytra Zastawnego, jak uciekał końmi ze wsi. […]

            Jednego razu na rabunek przyjechało wojsko z Jarosławia. Jechali przez Nienowice, Chotyniec i Hruszowice. W Nienowicach zabrali z sobą, aby pokazał im drogę, mężczyznę o nazwisku Ciż, ale jak przyjechali do Chotyńca, to go zabili. […]    

Źródło: Dwa Spohady z seła Haji Peremyśkogo powitu. Spohad Dmytra Kiwera, opr. B. Huk, „Nasze Słowo” 1996, nr 36, s. 3. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

KOMENTARZE

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

Wyniki monitoringu z 2012 r.

CMENTARZ

Cmentarz hruszowicki podzielony jest na część lewą i prawą.  Galeria ta przedstawia nagrobki ukraińskie części lewej (klasyfikacja może nie być trafna w przypadku napisów wykonanych łacinką).

Galeria przedstawia nagrobki ukraińskie części prawej (klasyfikacja może nie być trafna w przypadku napisów wykonanych łacinką).

BIBLIOGRAFIA