MYCÓW (ukr. Миців) – przed 1947 r. wieś ukraińska w powiecie hrubieszowskim (do 1944 r. w powiecie sokalskim). W 1939 r. liczyła 630 mieszkańców, w tym 540 Ukraińców, 25 Polaków, 55 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików i 10 Żydów [Kubijowycz, 81].

FOTOGRAFIE HISTORYCZNE

Grekokatolicy z Mycowa podczas święta parafialnego w Liskach.
Fotografia przekazana przez Halinę Łeśkiw.

DOKUMENTY

Mord na mieszkańcu

29 listopada 1945  r., [m.p.] – Fragment protokołu o mordzie na Ukraińcach z Mycowa sporządzonego przez nieznanego członka OUN w rejonie V okręgu II Kraju Zakerzońskiego

[…] Wojsko Polskie i Milicja Obywatelska w ilości 100 osób okrążyli wieś Myców w powiecie Hrubieszów (Sokal) o godzinie 10.30. Część po wejściu do wsi przeprowadzała akcję rabunkową, terroryzując nieszczęsne miejscowe kobiety, starców i dzieci […].

Między innymi, rabując obuwie, ubranie zimowe i letnie oraz kury, kaczki itp. wpadli do gospodarza Charki Stepana, ur. dnia 24 kwietnia 1901 r., syna Kindrata i Eufrozyny, który w całości wykonał wobec władz kontyngent mięsny. Zaczęli bić go kolbą karabinu, lufą automatu przebili mu brzuch. Wspomniany gospodarz uciekał ze słowami: „Ludzie, ratujcie! Gwałt!”. Maruderzy strzelali do niego z automatu i ręcznego karabinu maszynowego, biorąc w ogień krzyżowy. Gospodarza zabito na miejscu w odległości 100 m od jego domu, dostał ponad 20 kul rozrywających, które zmasakrowały nieboszczyka od nóg do głów […].

Zrabowany [we wsi] majątek położyli na 20 furmanek, wśród których była też furmanka miejscowego gospodarza Andrija Bohuna, ur. 5 grudnia 1896 r., syna Pawła i Mariji. […] Po odstawieniu zrabowanych rzeczy na miejsce puścili [innego] furmana do domu, jednak nie wrócił wspomniany wyżej Bohun z Mycowa i Worobij z Przemysłowa. Ludność myślała, że odjechali z Wojskiem Polskim na Hrubieszów. Rodziny z niecierpliwością czekały na nich 8 tygodni – dopiero dnia 27 stycznia 1946 r. gospodarze ze wsi Rusyń znaleźli ich obu zabitych i zamaskowanych w lesie. Przy każdym z nich znaleziono ich dokumenty rozpoznawcze. Nieboszczyków odwieziono do ich wsi rodzinnych, gdzie zostali dokładniej rozpoznani po ubraniu. Po twarzach trudno było poznać, ponieważ kruki wydziobały twarze i oczy. Wymienionych gospodarzy pochowano na miejscowych cmentarzach.

Źródło: Informacija pro wbywstwo polśkoju milicijeju ukrajinciw seła Myciw Hrubesziwśkoho powitu, w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 911–912. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

Fotografia krzyża nagrobnego jednej z ofiar, Stepana Charki, znajduje się w fotogalerii Cmentarz pod numerem 092.

STAN DZIEDZICTWA UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

CERKIEW
Galeria przedstawia stan współczesny cerkwi św. Mikołaja w Mycowie, zbudowanej w 1859 r. Najpóźniej od 1947 r. po 2006 r. była nieczynna i zamknięta. Na przełomie lat 40/50 magazyn miejscowego PGR-u. W latach 90. zainteresowała się obiektem Społeczna Komisja Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej: na miejsce dachu, który stanowiły strzępy blachy i papy, położono nowy, blaszany; wykonano inne prace remontowe. W 2006 r. adaptowana na kościół rzymskokatolicki parafii w Żniatynie.

MOGIŁA Strzelców Siczowych
Symboliczna mogiła Strzelców Siczowych znajduje się na cmentarzu przycerkiewnym, po prawej stronie murowanej bramy wejściowej, nad skarpą przy drodze. Jest to jeden z nielicznych ocalałych obiektów ze sfery upamiętnień ukraińskich walk o wolność w okresie I wojny światowej. Mogiła w formie kurhanu usypana została prawdopodobnie na początku lat 40. XX w.
Fotografie wykonano 23 sierpnia 2010 r.

BRAMA cmentarna
Murowana brama stanowiła wejście na znajdujący się obok cerkwi stary, nieczynny cmentarz, a zarazem jedno z bocznych wejść na plac przycerkiewny. Główne wejście do mycowskiej cerkwi znajdowało się tam, gdzie obecnie.
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.

CMENTARZ przycerkiewny
Znajdujący się tuż obok cerkwi cmentarz nie był czynny już przed II wojną światową. Pochówków dokonywano na cmentarzu założonym na północnym końcu wsi (patrz niżej: galeria Cmentarz)
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.

CMENTARZ
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.

KRZYŻ przydrożny
Krzyż stoi po prawej stronie drogi polnej biegnącej do Dłużniowa, pomiędzy cerkwią a gospodarstwem na północnym skraju wsi.
Fotografie z 23 sierpnia 2010 r.